De beroemde Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum is kosmopoliet. En dat betekent: iedereen is gelijk vanuit het ideaal van waardigheid en rechtvaardigheid. Maar dat ideaal wil nog wel eens schuren met de praktijk, ziet Nussbaum. Ze heeft een mondiale oplossing voor ogen.

Het uitgangspunt van het kosmopolitisme in een notendop: alle mensen ter wereld zijn aan elkaar gelijk en met elkaar verbonden als wereldburger. In het onlangs in het Nederlands vertaalde De kosmopolitische traditie (2019) beschrijft Martha C. Nussbaum (1947) hoe dat gedachtegoed zich in de loop van de geschiedenis heeft ontwikkeld. De hoogdravende morele en humanitaire waarden die de kosmopolitische traditie voorschrijft, stroken echter niet (altijd) met de gebrekkige naleving van de materiële plichten die natiestaten volgens die traditie onderling hebben. Dat leidt tot spanning tussen de idealen en de praktijk, ziet Nussbaum.

De autonomie van de natiestaat

Eerst terug naar de oorsprong van het kosmopolitisme. Toen hem werd gevraagd waar hij vandaan kwam, antwoordde de Griekse filosoof Diogenes de Cynicus (412 of 408 voor Christus) met één woord: kosmopolitès, oftewel ‘wereldburger’. ‘Dat waarschijnlijk fictieve moment kan gelden als het begin van een lange traditie van...

Read more at Vrij Nederland